Անհատական նախագիծ

Նախագծի վերնագիրը — Իմ սիրելի ֆուտբոլիստը։
Նախագծի մասնակիցներ — Ֆուտբոլասեր սովորողներ։
Նախագծի ժամանակահատված — 2023-2024։
Նախագծի նպատակը — Տեղեկություններ հայթայթել և տարածել սիրելի ֆուտբոլիստի մասին։
Նախագծի ընթացքը — Բլոգում տեղեկություններ հրապարակել սիրելի ֆուտբոլիստի մասին։

Խնդիրներ — Ընթերցողական, թարգմանական, հետազոտական և խմբագրական կարողությունների զարգացում։

Օրինակ՝ Ֆրենկ ԼեմպարդՖրենկ Լեմպարդը ծնվել է 1978 թվականի հունիսի 20 Անգլիական Ռոմֆորդ քաղաքում։ Լեմպարդը համարվում է ժամանակակից ֆուտբոլի լավագույն կիսապաշտպաններից մեկը։ Նա (ինչպես իր հայրը) իր կարիերան սկսել է Վեսթ Հեմ Յունայթեդում։ 2001 թվականին 11 միլիոն ֆունտի դիմաց տեղափոխվել է Չելսի (Չելսիի պատմության լավագույն ռմբարկուն է 208 խփած գոլով)։

Ֆրենկը ծնվել է ֆուտբոլային ընտանիքում։ Նրա հայրը՝ Ֆրենկ Լեմպարդ ավագը, եղել է անգլիացի պաշտպան և Վեսթ Հեմ Յունայթեդի կազմում 2 անգամ հաղթել է Անգլիայի գավաթը, իսկ մայրը՝ Պետը, մահացել է 2008 թվականի ապրիլի 24-ին թոքերի բորբոքումից։ Ֆրենկի հորեղբայրը՝ Գարրի Ռեդնապը, Կուինզ Պարկ Ռեյնջերսի գլխավոր մարզիչն է, իսկ նրա ազգական Ջեյմի Ռեդնապը հայտնի է Լիվերպուլում իր ելույթներով։ Լեմպարդը կրթություն է ստացել Բրենտվուդի դպրոցում, որը գտնվում է Էսսեկսեում։

1994 թվականին Լեմպարդը միանում է Վեսթ Հեմ Յունայթեդին, որտեղ իր հայրը մարզչի օգնականն էր։ Մեկ տարի անց կնքում է իր առաջին պրոֆեսիոնալ պայմանագիրը։ Հոկտեմբերին վարձավճարով տեղափոխվում է Սուոնսի Սիթի, որտեղ անցկացնում է 9 հանդիպում։ Հաջորդ տարի Ասթոն Վիլլայի հետ հանդիպման ժամանակ կոտրում է ոտքը։ 1998-99 մրցաշրջանում Լեմպարդը մասնակցում է իր թիմի բոլոր խաղերին։ Վեսթ Հեմը գրավում է իր պատմության մեջ ամենաբարձր՝ 5-րդ տեղը։ 2001 թվականին Ֆրենկ Լեմպարդը 11 միլիոն ֆունտի դիմաց տեղափոխվում է Չելսի։

Ֆրենկի համար 2004-05 մրցաշրջանն հաջող սկսվող մրցաշրջաններից էր, որտեղ նա դարձավ Պրեմիեր Լիգայի կիսապաշտպանների լավագույն ռմբարկուն 13 գոլ խփելով։ 2005 թվականի վերջում Լեմպարդը ռեկորդ սահմանեց խաղերի թվով։ Ֆրենկը իրար հետևից խաղաց 164 խաղ։ Նա այդ մրցաշրջանում դարձավ Չելսիի առաջատարներից մեկը։ 2005-06 մրցաշրջանում Լեմպարդը Չելսիի կազմում դարձավ Անգլիայի առաջնության հաղթող։ Նա մրցաշրջանում 20 գոլ խփելով դարձավ ակումբի լավագույն ռմբարկուն։ Լեմպարդի համար առաջնությունում խփած 16 գոլերը կիսապաշտպանի համար Պրեմիեր Լիգայում լավագույն ցուցանիշն էր։ Հաջորդ մրցաշրջանում Չելսիի կազմում Ֆրենկը 21 գոլ խփեց, մրցույթում նրանից առաջ միայն հարձակվող Դիդե Դրոգբան էր։ 2006-07 մրցաշրջանում Չելսիի կազմում՝ բոլոր առաջնություններում անցկացրեց 62 խաղ։ Այդպիսի արդյունքի հասնել Չելսիի կազմում ոչ ոքի չէր հաջողվել։ Ֆրենկն անգլիական լրատվամիջոցների վարկածով տարվա լավագույն խաղացողն էր։

Լեմպարդը Չելսիի կազմում
Լեմպարդը Չելսիի կազմում

Նաև Ֆրենկը ՈւԵՖԱ-ի և ՖԻՖԱ-ի վարկածով 2005 թվականի լավագույն ֆուտբոլիստի կոչման եռյակում էր։ Նրանից առաջ անցավ միայն ֆենոմենալ մրցաշրջան անցկացրած Ռոնալդինյոն։ 2008 թվականի Չեմպիոնների Լիգայի եզրափակչում Լեմպարդի գոլից հետո բարձրացավ խաղի ինտրիգը, և նա ճանաչվեց առաջնության լավագույն կիսապաշտպանը։ 2009 թվականի հունվարի 17-ին, Ստոք Սիթիի դեմ խաղը Լեմպարդի համար Լոնդոնի Չելսիի կազմում 400-րդ խաղն էր։ Նրանից առաջ այդպիսի արդյունքի հասել են միայն 9 խաղացողներ։ 2009 թվականի դեկտեմբերի 24-ին, Ֆրենկ Լեմպարդը ճանաչվեց վերջին 10 տարիների (2000-2010) լավագույն խաղացող, համաձայն անգլիական Պրեմիեր Լիգայի պաշտոնական վիճակագրության։ 2010 թվականի հունվարի 16-ին, 23-րդ տուրի շրջանակներում կայացած Բիրմինգհեմ Սիթիի դեմ խաղում Լեմպարդը խփեց իր 139-րդ գոլը և դուրս եկավ լոնդոնյան ակումբի լավագույն ռմբարկուների հնգյակ, հնգյակից դուրս թողնելով Ջիմմի Գրիվզին (132 գոլ)։ 2010 թվականի մարտի 27-ին, 32-րդ տուրում՝ Ասթոն Վիլլայի դեմ խաղում Լեմպարդը 4 գոլ խփեց և մտավ Չելսիի պատմության լավագույն ռմբարկուների եռյակ։ Առջևում էր արիստոկրատ Բոբբի Տեմբլինգը։ Մանչեսթեր Յունայթեդի դեմ խաղը 32-ամյա կիսապաշտպանի համար Չելսիի կազմում 500-րդն էր։ Միայն երեք ֆուտբոլիստ էին կարողացել նրանից շատ խաղ անցկացնել Չելսիի կազմում։ Նրանք են. Ռոն Հարրիսը (795 խաղ), Փիտեր Բոնետտին (729 խաղ) և Ջոն Հոլլինսը (592 խաղ)։ 2013 թվականի հունվարի 12-ին Լեմպարդը Ստոք Սիթիի դեմ արտագնա խաղում 11 մետրանոց իրացրեց, և մտավ Չելսիի պատմության լավագույն ռմբարկուների ցանկի 2-րդ հորիզոնականը։ Լեմպարդը ակտիվում ուներ 194 գոլ՝ լոնդոնական ակումբի կազմում։ Նա երրորդ հորիզոնական ուղարկեց Կերրի Դիկսոնին։ Առաջին հորիզոնականում էր ակումբի լեգենդար ֆուտբոլիսը Բոբբի Տեմբլինգը (202 գոլ), որին հասնելու համար Ֆրենկին անհրաժեշտ էր 8 գոլ։ 2013 թվականի փետրվարի 24-ին, Լեմպարդը Մանչեսթեր Սիթիի դեմ արտագնա խաղում, երբ հաշիվը 0:0 էր չկարողացավ իրակցնել 11 մետրանոցը, որից հետո Սիթին 2 ամպատասխան գնդակ ուղարկեց Չելսիի դարպասը (եթե նա 11 մետրանոցից գոլ խփեր իր 200-րդ գոլը կլիներ)։ Իր 200-րդ գոլը Լեմպարդը խփեց մարտի 17-ին, երբ խաղում էին Վեսթ Հեմ Յունայթեդի դեմ։ Խաղն ավարտվեց 2:0 հաշվով հօգուտ Չելսիի։ 2013 թվականի մայիսի 11-ին Լեմպարդը Ասթոն Վիլլայի դարպասին գոլ խփեց և անցվաց Բոբբի Տեմբլինգի սահմանած ռեկորդը Չելսիի կազմում գոլերի թվով։ 203-րդ գոլը խփելով նա համարվեց Չելսիի լավագույն ռմբարկուն։ Իր ռեկորդը նվիրց մորը, որը մահացել էր 2008 թվականին թոքերի բորբոքումից։

Վերջին գնդակը Չելսիի կազմում Ֆրենկը խփել է 2014 թվականի ապրիլի 5-ին, Անգլիայի առաջնության 33-րդ տուրում՝ Ստոք Սիթիի դեմ խաղում (Չելսի-Ստոք Սիթի 3:0)։

Մայրենի

Տոմս ունե՞ս-տոմս-ենթակա, ունես- պարզ ստորոգյալ, ենթական արտահայտված է գոյականով։
Դուռը ֆսսոցով փակվեց-դուռը-ենթակա, փակվեց-պարզ ստորոգյալ, ենթական արտահայտված է գոյականով։

– Քայլիր, ոտքդ թող բացվի: Ոտքդ-ենթակա, թող բացվի-բաղադրյալ ստորոգյալ, ենթական արտահայտված է գոյականով։

Եվ նա իրեն սպասել չտվեց: Նա-ենթակա, սպասել չտվեց-բաղադրյալ ստորոգյալ, ենթական արտահայտված է դերանունով։

Մի քանի վայրկյան ոտքը կախ գցեց: Ոտքը-ենթակա,կախ գցեց-բաղադրյալ ստորոգյալ, ենթական արտահայտված է գոյականով։

Նրանց երբեք չէր տեսել ու չէր հիշում: Նրանց-ենթակա, չէր տեսել, չէր հիշում-բաղադրյալ ստորոգյալներ։ Ենթական արտահայտված է դերանունով։

Մարդու սիրտ է կտոր-կտոր լինում: Ենթակա-սիրտ, կտոր-կտոր է լինում-բաղադրյալ ստորոգյալ, ենթական արտահայտված է գոյականով։

Նա վախեցել էր անգամ պատասխանել նրանց։ Նա-ենթակա, վախեցել էր-բաղադրյալ ստորոգյալ, դերանունով։


Գործնական աշխատանք

270.Կետադրի՛ր:
Մենք ` ես ու Ցոլակը, մտանք բակ:
Ընկերներս ` գլխաբաց չթե հասարակ շապիկով երկու տղա, քայլում էին գետափով:
Ես ու իմ ընկերը՝`Անդոն, հաց ենք տանում նրա հոր `բրուտ Ավագի համար:
Կարմիր շորերով աղջիկը` այդ բարձրահասակ երեխան, հեռացավ կտուրից ու մոտեցավ աղջիկներին:
Մուխի մեջ երևաց ոսկե ծամիկներով Ազնոն` դուստրը իմ վաղեմի ծանոթի:
Քամին` աշխարհի հզոր ու անսանձ ոգին, վայրագ ուժով խառնեց- պղտորեց գետի անշարժ ջրերը:
Մեր` երեխաներիս աչքը, չէր հեռանում արագիլներից:
Ամենավերին աստիճանին կանգնած էր իմ բարեկամը` Բաֆուտի Ֆոնը:
Ծառերից` հազարամյա կաղնիներից կանցնես ու կտեսնես փնտրածդ հյուղակը:

273.Կետադրի՛ր:
Հույներր ծովերի աստված Պոսեյդոնին եզ էին գոհաբերում ` որպես ջրային տարերքի հզորության խորհրդանիշ:
Քարակերտ ու կղմինդրածածկ փոքրիկ տունը ` որպես շքեղ ապարանք, առանձնանում էր գյուղի խարխուլ տների մեջ:
Նկարահանող խցիկի մոտ անփույթ կանգնած էր Ջեկը` իբրև իր արժեքն իմացող անփոխարինելի օպերատոր:
Տուփից ուղիղ դեպի կինը դուրս թռավ թունավոր կանաչ օձը ` իբրև դիպուկ նետված փետրագնդակ:
Իբրև սուրացող շնաձկանը կպած խխունջներ ` կառչել էինք վազող կենդանուց:
Լեռների ու բլուրների մեծ մասը՝վորպես հրաբխային ժայթքման զավակներ, վեր են նետված ստորերկրյա հզոր ուժերի կողմից:

278.Տրված պարզ նախադասությունները դարձրո՛ւ բարդավելացնելով փակագծերում տրված հարցերին պատասխանող պարագա երկրորդական նախադասություններ:

Վագրը ծառի ետևից մռնչաց: (ի՞նչ պատճառով)
Վագրը ծառի ետևից մռնչաց, քանի որ որսորդի դիպուկ հարվածը վիրավորել էր նրան։

Նավակը մյուս ափին էր կանգնած: (ի՞նչ պատճառով)
Նավակը մյուս ափին կանգնած էր, որովհետև այն զբսաշրջիկներին էր տեղափոխում։

Ինքն էլ իր ասածին չի հավատում: (ինչո՞ւ)
Ինքն էլ իր ասածին չի հավատում, քանի որ շատ անհեթեթ սուտ էր հորինել։

Մինչև կյանքի վերջը ծիծաղելու է վրադ: (ինչո՞ւ)
Մինչև կյանքի վերջը ծիխաղելու է վրադ, այն օրվա պահվածքիդ համար։

279.Տրված պարզ նախադասությունները բարդեցրո՛ւ` ավելացնելով փակագծերում տրված հարցերին պատասխանող պարագա երկրորդական նախադասություններ:

Այդպիսի տղային պետք է փնտրել: (որտե՞ղ)
Այդպիսի տղային պետք է փնտրել թանգարաններում, քանի որ նա արվեստով շատ է տարված։

Քարավանը ծանր-ծանր առաջ էր շարժվում: (որտեղո՞վ)
Քարավանը ծանր-ծանր առաջ էր շարժվում շոգ անապատով, արևը վառում էր նրանց։

Նրան անապատում հանդիպեցի: (որտե՞ղ)
Նրան անապատում հանդիպեցի, և ավազների մեջ նստած տեսա։

Առավոտից պատմեց այդ պատմությունը: (ինչքա՞ն)
Առավոտվանից պատմում էր այդ պատմությունը և արդեն երկար ժամանակ է լսում էինք նրան։

Արդեն ուշ էր: (ինչքա՞ն)
Արդեն բավականին ուշ էր, երբ նրանք հանդիպեցին։

Թոռան գալը տատին կուրախացնի: (ինչքա՞ն)
Թոռան գալը տատիկ շատ կուրախացնի, քանի որ նա անհամբեր սպասում էր իրենց հանդիպմանը։

Մի՞թե այդքան սիրում էր կատվին: (ինչքա՞ն)
Մի՞թե այդքան շատ էր սիրում կատվին, որ այդպես սեղմել էր կրծքին։

Նավը հեռացավ: (ինչքա՞ն)
Նավը բավականին հեռացավ մեզանից և շարժվեց քամու ուղղությամբ։

282.Ընդգծված երկրորդական նախադասություններն արտահայտի՛ր համապատասխան բառակապակցություններով (դերբայական դարձվածներով):

Պահպանված կենդանիների մեջ կան տեսակներ, որոնք աննշան թիվ են կազմում:

Պահպանված կենդանիների մեջ կան աննշան թիվ կազմող տեսակներ:

Նա վերջին տիրակալն էր, որ իր երկրի անտառներում խոշոր կենդանիներ տեսավ:

Նա վերջին տիրակալն էր, որ իր երկրի անտառներում խոշոր կենդանիներ տեսավ:
Նա, իր երկրի անտառներում խոշոր կենդանիներ տեսնող, վերջին տիրակալն էր։

Որքա՜ն զարմացավ նա, երբ բոլոր կողմերից գյուղերով շրջապատված անտառում եղջերուներ տեսավ:

Նա որքա՜ն զարմացավ՝ բոլոր կողմերից գյուղերով շրջապատված անտառում եղջերուներ տեսնելով։


Նա հույս ուներ, որ թեկուզ հեռվից կտեսնի արջին:

Նա, թեկուզ հեռվից՝ արջին տեսնելու հույս ուներ։

Եթե կրկին անդրադառնանք ոչնչացված կենդանիների ցուցակին, կնկատենք առանձնապես տագնապալի մի հանգամանք:

Կրկին ոչնչացված կենդանիների ցուցակին անդրադառնալով, առանձնապես տապնապալի մի հանգամանք կնկատենք։

Ապրիլ ամսվա մայրենիի ամփոփում

Սիրելի՛ սովորող, կարգավորի՛ր բլոգդ, լրացրո՛ւ կիսատ աշխատանքներդ: Բլոգումդ եղած նյութերը համեմատի՛ր իմ բլոգում առկա նյութերի հետ, որոնք պետք է կատարած լինեիր և լրացրո՛ւ բացթողումներդ:

Թվանշանով գնահատի’ր ինքդ քեզ։
8

Գործնական աշխատանք

202.Երկրորդ պարբերության բայերը աոաջին պարբերության բայերի
նման արտահայտի՛ր անցյալ ժամանակովՏեքստի այդ հատվածի արտահայտած միտքն ինչպե՞ս փոխվեց:

Երկրում շատ բարձր ու անմատչելի մի լեռ կար, որ լիքն էր բոլոր բարիքներով: Մարդիկ կամեցան դրա վրա բնակություն հաստատել: Սակայն նրա վրա բարձրանալր շատ դժվար էր, թեև վերելքի շատ ճանապարհներ կային: Նրանք, ովքեր բարձրանալու ժամանակ կանգ առան հանգստանալու, սայթաքեցին ու ցած գլորվեցին, մինչև ստորոտը: Իսկ ովքեր դադար առնել չուզեցին, այլ գավազանի օգնությամբ շարունակեցին վերելքը, բարձրացան լեռան վրա ու հանգիստ կյանք վայելեցին:

Այդպես թուլակազմ ու վախկոտ մարդիկ մնում են կես ճանապարհին ու կորչում, իսկ հաստատակամները, համբերությունն իրենց նեցուկ ունենալով, վեր են բարձրանում ու հասնում իրենց նպատակին:

Այդպես թուլակազմ ու վախկոտ մարդիկ մնացին կես ճանապարհին ու կորան, իսկ հաստատակամները, համբերությունն իրենց նեցուկ ունենալով, վեր են բարձրացան ու հասան իրենց նպատակին:

204.Կետերի փոխարեն մի անգամ փակագծերում դրված առաջին բայաձևերը գրի՛րմյուս անգամ երկրորդներըՈ՞ր ձևերն են ավելի հարմար:

Գայլը տեսավ, որ անտառային աղավնին շյուղեր Հավաքեց (հավաքեց, հավաքում է) և նրան ասաց.
Տեսնում եմ, որ ամբողջ օրը թռչկոտեցիր (թռչկոտեցիր, թռչկոտում ես) ճյուղից ճյուղ, շյուղեր ես հավաքում, բայց մինչև այսօր ոչ կարգին տուն ունեցար (ունեցար, ունես) ո՛չ էլ տաք օջախ:
Աղավնին պատասխանեց.
Այն օրից, ինչ հարևան ենք, ես էլ տեսա (տեսա, տեսնում եմ), որ դու ոչխարներ հափշտակեցիր (հափշտակեցիր, հափշտակում ես) ու բերեցիր (բերեցիր, բերում ես) որջդ, բայց ո՛չ կարգին հագուստ ունեցար(ունեցար, ունես), ո՛չ էլ մոտ ընկերներ:
Առակը ցույց տվեց (ցույց տվեց, ցույց է տալիս), որ չար ու գիշատիչ մարդիկ էլ քիչ չաշխատեցին (չաշխատեցին, չեն աշխատում), բայց երջանկության չհասան (չհասան, չեն հասնում):

Գայլը տեսավ, որ անտառային աղավնին շյուղեր է հավաքում (հավաքեց, հավաքում է) և նրան ասաց.
Տեսնում եմ, որ ամբողջ օրը թռչկոտում ես (թռչկոտեցիր, թռչկոտում ես) ճյուղից ճյուղ, շյուղեր ես հավաքում, բայց մինչև այսօր ոչ կարգին տուն ունես (ունեցար, ունես) ո՛չ էլ տաք օջախ:
Աղավնին պատասխանեց.
Այն օրից, ինչ հարևան ենք, ես էլ տեսնում եմ (տեսա, տեսնում եմ), որ դու ոչխարներ ես հափշտակում (հափշտակեցիր, հափշտակում ես) ու բերում (բերեցիր, բերում ես) որջդ, բայց ո՛չ կարգին հագուստ ունես (ունեցար, ունես), ո՛չ էլ մոտ ընկերներ:
Առակը ցույց է տալիս (ցույց տվեց, ցույց է տալիս), որ չար ու գիշատիչ մարդիկ էլ քիչ չեն աշխատում. (չաշխատեցին, չեն աշխատում), բայց երջանկության չեն հասնում (չհասան, չեն հասնում):

205.Տրված տեքստի դիմավոր բայերը փոխի՛ր այնպեսոր ինչ էր (էինարել հարցին պատասխանենՏրված և ստացված տեքստերը համեմատի՛րո՞ր տեքստի բայաձևերը կանվանես վաղակատար անցյալ:

Երբ սուսերամարտի աշխարհի առաջնության հաղթողին հարցրին, թե ո՛վ է եղել նրա առաջին մարզիչը, նա պատասխանեց` Ալեքսանդր Դյուման: Ասաց, որ երբ դպրոցում առաջին անգամ «Երեք հրացանակիրները» կարդաց, հաստատ որոշեց սուսերամարտ պարապել:

Երբ սուսերամարտի աշխարհի առաջնության հաղթողին հարցրել էին, թե ո՛վ է եղել նրա առաջին մարզիչը, նա պատասխանեց` Ալեքսանդր Դյուման: Ասաց, որ երբ դպրոցում առաջին անգամ «Երեք հրացանակիրները» կարդացել էր, հաստատ որոշել էր սուսերամարտ պարապել:

254.Բարդ նախադասությունները դարձրո՛ւ երկուական պարզ նախադասություններ: 

Հարավային Աֆրիկայում կա մի բույս, որը հիմնականում թիթեռներով է սնվում: 
Հարավային Աֆրիկայում կա մի բույս։ Այն հիմնականում թիթեռներով է սնվում: 

Անգլիայում մեծ համարում ունի խոլորձ (օրխիդեա) ծաղիկը, որն ունի չորս հազար տեսակ: 
Անգլիայում մեծ համարում ունի խոլորձ (օրխիդեա) ծաղիկը։ Այն ունի չորս հազար տեսակ: 

Առավել արժեքավոր է այն տեսակը, որի հոտը շարունակ փոխվում է: 
Առավել արժեքավոր է այն տեսակը: Նրա հոտը շարունակ փոխվում է: 

Մոնղոլիայի երկարակյացների մեջ, որոնց միջին տարիքը գերազանցում է հարյուրը, չկա ոչ մի տղամարդ: 
Մոնղոլիայի երկարակյացների միջին տարիքը գերազանցում է հարյուրը: Նրանց մեջ չկա ոչ մի տղամարդ: 

Արդեն գիտական պատասխան կա այն հարցին, թե ո՞ր տարիքից են երեխաները սկսում հեքիաթ սիրել: 

256.Տեքստը փոխադրի՛ր պարզ նախադասություններով:

Հագար ինը հարյուր ութսունյոթ թվականի հունվարի մեկից Ֆինլանդիայում կենդանիների պաշտպանության վերաբերյալ նոր օրենք է ընդունվել, ըստ որի երկրի կրկեսներում փղերի ելույթներն արգելված են, քանի որ արևադարձային երկրների այդ հյուրերը վատ են հաղթահարում Սուոմիի ցուրտ կլիման: Փղերը միակ «մերժվածները» չեն. այդ ցուցակում հիշատակվում են նաև ռնգեղջյուրները, զեբրերը, ջայլամները, կոկորդիլոսները և կապիկները: Ֆինլանդիան աշխարհում առաջին երկիրն է, որը նման հակակրկեսային օրենք է ընդունել:

Ֆինլանդիայի կրկեսներում փղերի ելույթներն արգելված են։ Արգելված են նաև ռնգեղջյուրների, զեբրերի, ջայլամների, կոկորդիլոսների և կապիկների ելույթները: Ֆինլանդիան առաջինն է որը նման օրենք է ընդունել։POSTED INՀԱՅՈՑ

Միակազմ նախադասություններ.

Միակազմ նախադասություններ. մեր ընթերցած պատմվածքներից դուրս գրի’ր միակազմ նախադասությունների օրինակներ, որոշի’ր տեսակը։

Նստե՞մ-անենթակա միակզամ նախադասություն։
Բարձրանա՞մ-անենթակա միակզամ նախադասություն։

Գրաբարյան առակներ

Արջ եւ մրջիուն

Ըբույն մրջյան արջ փորէր եւ լեզվավ ժողովէր եւ ուտէր: Եւ հնարի մրջիւն սատակել զնա: Երթյալ առ պիշակ եւ գոռեխ եւ մժեխ եւ շանաճանճ եւ բրէտ եւ առ նմանք սոցին, եւ աղաչէ օգնել իբր ազգայինք: Ցաւակցեն` հարկանեն զաչս եւ զլսելիս արջուն, եւ հարկանէ գլուխ զքարի, եւ նեխի եւ որդունք եւս ծնանին: Եւ ի սասկութենէ ցաւոց` զբերան բացեալ գոչէր, եւ նոցա մտեալ յորովայնն` խոցոտեն զաղիսն, եւ նեղեալ դիմէ ի հոսանս ջրոյ, եւ այնչափ ի ներքս մտեալ` հեղձանի:

Արջը և մրջյունը

Արջը փորում էր մրջյունների բույնը, լեզվով հավաքում և ուտում էր նրանց։ Եվ մի մրջյուն հնարեց, թե ինչպես սպանի նրան։

Գնալով պիծակի, իշամեղվի, մժեղի, շնաճանճի, կրետի և սրանց նմանների մոտ, խնդրում է, որ իբրև ազգականներ, օգնեն իրեն։ Սրանք կարեկցելով՝ հարվածում են արջի աչքերին ու ականջներին։ Արջը քարին է խփում գլուխը, որը նեխվում է, և որդեր են ծնվում մեջը։ Ցավի սաստկությունից արջը, բերանը բացելով ` գոռում է։ Իսկ միջատները, մտնելով փորը, ծակծկում են նրա աղիքները։ Արջը նեղվելով, դիմում է հոսող ջրին և, չափից ավելի սուզվելով մեջը, խեղդվում։

ԿԻՆ ԻՆՔՆԱՀԱՒԱՆ ԵՒ ԿԱՄԱՊԱՇՏ` ԳԵՏԱՏԱՐ

Դարձեալ այլ ոմն ունէր կին խիստ ինքնահաւան եւ կամապաշտ, եւ յորժամ անկաւ ի գետ եւ խեղդեցաւ, այրն խնդրէր զնա` ընդդէմ ջրոյն գնալով: Հարցին ցնա մարդիկ.

— Վասն է՞ ր ընդդէմ ջրոյդ խնդրէք:

Պատասխանի ետ.

— Կին իմ հանապազ էր հակառակ բերանով եւ արեամբ: Արդ զոր օրինակ առնէր ի կենդանութեանն, նոյնպէս, կարծեմ թէ, զկնի մահուանն արար: Եւ այնպէս հաւատալով, զի գնացից ընդդէմ ջրոյս:

Ինքնահավան և կամապաշտ կինը, որին տարավ գետը: 

Մի մարդ ուներ խիստ ինքնահավան և կամապաշտ կին: Երբ նա ընկավ գետի մեջ և խեղդվեց, նրա մարդը փնտրում էր նրան, ջրին ընդդեմ գնալով: Մարդիկ նրան հարցրեցին.

– Ինչու՞ ես փնտրում ջրին հակառակ ուղղությամբ:

Նա պատասխանեց.

– Իմ կինը միշտ հակառակում էր իր խոսքով և գործով: Ինչպես անում էր կենդանության ժամանակ, կարծում եմ, որ այդպես էլ կանի մահվանից հետո: Եվ այդպես հավատալով, կգնամ ջրին հակառակ:

Ի՞նչն է ինձ օգնում ավելի լավը դառնալ

Լավ լինելը ավելի դժվար է, քան վատ լինելը։ Վատ կամ լավ ասելով բոլորս տարբեր բաներ ենք հասկանում։ Օրինակ՝ կա վատ երաժշտություն, ստեղծագործություն, կյանք, մարդ, գործ և այլն, ինչպես նաև հակառակը։ Այսինքն` լավ պատմվածք, գիտություն, գրականություն, ընկերություն և այդպես շարունակ։ Ինձ լավ դառնալ օգնում է անկեղծ խոսելը, բարի լինելը, համեստությունը, ճիշտ պահվածքը և այլն։ Եթե կյանքում մի անգամ մեկին ստենք, դա արդեն բնավորության գիծ կդառնա, որը հետագայում շատ վատ հետևանքներ կառաջացնի։ Պետք է այնպես ապրել ու արարել, որ մարդիկ գոհ ու շնորհակալ լինեն քեզնից ու քո գործերից։ Կարևոր է նաև, որ ինքդ քո արածներից գոհ ու հպարտ լինես։ Ահա՛, ես իմ կյանքում այդպիսի սկզբունք եմ ընտրել։ Խորհուրդ կտամ բոլորին հետևել իմ օրինակին։

Գրաբարյան առակներ

Արջ եւ մրջիուն

Ըբույն մրջյան արջ փորէր եւ լեզվավ ժողովէր եւ ուտէր: Եւ հնարի մրջիւն սատակել զնա: Երթյալ առ պիշակ եւ գոռեխ եւ մժեխ եւ շանաճանճ եւ բրէտ եւ առ նմանք սոցին, եւ աղաչէ օգնել իբր ազգայինք: Ցաւակցեն` հարկանեն զաչս եւ զլսելիս արջուն, եւ հարկանէ գլուխ զքարի, եւ նեխի եւ որդունք եւս ծնանին: Եւ ի սասկութենէ ցաւոց` զբերան բացեալ գոչէր, եւ նոցա մտեալ յորովայնն` խոցոտեն զաղիսն, եւ նեղեալ դիմէ ի հոսանս ջրոյ, եւ այնչափ ի ներքս մտեալ` հեղձանի:

Արջը և մրջյունը

Արջը փորում էր մրջյունների բույնը, լեզվով հավաքում և ուտում էր նրանց։ Եվ մի մրջյուն հնարեց, թե ինչպես սպանի նրան։

Գնալով պիծակի, իշամեղվի, մժեղի, շնաճանճի, կրետի և սրանց նմանների մոտ, խնդրում է, որ իբրև ազգականներ, օգնեն իրեն։ Սրանք կարեկցելով՝ հարվածում են արջի աչքերին ու ականջներին։ Արջը քարին է խփում գլուխը, որը նեխվում է, և որդեր են ծնվում մեջը։ Ցավի սաստկությունից արջը, բերանը բացելով ` գոռում է։ Իսկ միջատները, մտնելով փորը, ծակծկում են նրա աղիքները։ Արջը նեղվելով, դիմում է հոսող ջրին և, չափից ավելի սուզվելով մեջը, խեղդվում։

ԾԵՐ ՈՄՆ ԵՒ ՄԱՀ

Ի միում աւուրց ծեր ոմն հատեալ փայտ յանտառէ եւ բարձեալ յուս իւր բերէր ի տուն. այլ պարտասեալ զօանապարհայն` հարկեցավ դնե յերկիր զբեռն իւր եւ սկսայ յօգնութիւն կարդալ զՄահ: Եւ ահա հանդիման եկն եւ երեւեցավ Մահ եւ եհարց ցնա` եթէ առ ի՞նչ կոչէր զնա: Յայնժամ զահի հարեալ` պատասխանի ետ նմա ծերն եւ ասէ.

— Զի տացես յուս զբեռն իմ:

Մի ծերունին և մահը

Մի օր, մի ծերունի կտրած փայտը անտառից բերում էր իր տուն: Հոգնածության պատճառով նա ստիպված եղավ իր բեռը դնել ճանապարհին և  օգնույթյուն կանչել մահից: Եվ ահա երևաց մահը ու հացրեց նրան՝
թե ի՞նչի համար էր ծերունին կանչում նրան: Այդ ժամանակ ծերունին ահաբեկված պատասխանեց .
— Դու իմ բեռին պետք է հույս տաս՞

Գործնական աշխատանք

171.Յուրաքանչյուր շարքից մեկական բաղադրիչ վերցնելով` բաղադրյալ դերանուններ կազմի՛ր:

Ա. Այս, այդ, այն, նույն, որ, քանի, ինչ, ոչ:

Բ. Ինչ, տեղ, պես, քան, պիսի, երորդ:

  • Այսինչ, այստեղ, այսպես, այսքան, այսպիսի
  • Ադդտեղ, այդպես, այդքան, այդպիսի
  • Այնինչ, այնտեղ, այնպես, այնքան, այնպիսի
  • Նույնպես, նույքան, նույնպիսի
  • Որտեղ, որպես, որքան, որերորդ
  • Քանիերորդ
  • Ինչպես, ինչքան, ինչպիսի
  • Ոչինչ

174.Տրված ժխտական և անորոշ դերանուններով նախադասություններ կազմի՛ր:

Ինչ-որ — Ինչ-որ մարդիկ շատ բարի գտնվեցին
մի քանի — Մի քանի հոգի է պետք բակային աշխատանք կատարելու համար
ուրիշ — Ես գնացի ուրիշ երկիր։
ոչ մի — Ոչ մի ուրիշ պատասխան չգտավ։
ոչ ոք — Ոչ ոք չկարողացավ օգնել նրան
ոչինչ — Ոչինչ նրան չէր բավարարում։

175.Փակագծում տրված գոյականներն ու բայերը համաձայնեցրո՛ւ ընդգծված դերանունների հետ:

ճապոնացի երկարակյաց ձկնորսն ասում էր, որ իր ամբողջ սնունդն (սնունդ) եղել է ծովակաղամբն ու հում ձուկը: Նա ամբողջ գյուղին (գյուղ) խորհուրդ էր տալիս նույն ձևով սնվել:
Իր կյանքի բոլոր տարիները (տարի) անցկացրել է նույն գյուղում:
Քնելու ընդունակությունը կորցրած երեխային քննելով`բոլոր բժիշկները (բժիշկ) ասել են(ասել), թե դա բացաոիկ ու անհավանական դեպք է:
Քնաբեր դեղերից ոչ մեկը չազդեց(չազդել):
Քառասուն տարի է, որ իր բոլոր գիշերները (գիշեր) նվիրել էր(նվիրել) իր անձի զարգացմանը:
Ամբողջ գիշեր (գիշեր) կարդում է, գրում ու նկարում:
Այդ օրը ոչ մի վթար (վթար) չգրանցվեց(չգրանցվել):
Նոր մեքենան առայժմ ոչ մի հաջողություն(հաջողություն) չունի:
Ամբողջ արձակուրդները (արձակուրդ) նվիրեց երեխայի ասած մեքենան գտնելուն:

176.Պարզի՛ր, թե տրված դերանուններն ի´նչ սկզբունքով են խմբավորվել և յուրաքանչյուր խմբին երեք-չորս դերանուն ավելացրո՛ւ:

Ա. Ես, դու, այս, ինչ, որ, մի:
Բ. Ոչինչ, ամեն ոք, որտեղ, մեկմեկու, այստեղ:
Գ. Ոչ ոք, ոչ մի, մի քանի, մեկն ու մեկը:

177. Ընդգծված բառերը և բառակապակցությունները փոխարինի՛ր դերանուններով:

Քամիները փչում էին տարբեր ուղղություններով: Քամիներից դրանցից ամենավատը հյուսիսայինն էր: Հյուսիսային քամին նա քշում-տանում էր մեծ քանակությամբ հող և, հողը այն  քշելով գետնի վրայով, մեծ ու բարձր թմբեր էր առաջացնում: Արևելքից, արևմուտքից և հարավից փչող քամիները մեծ ու բարձր թմբեր չէին առաջացնում: Արևելքից, արևմուտքից և հարավից փչող քամիները Դրանք փոշին շատ վեր էին բարձրացնում և փոշին քշում քշում այն դեպի Ժայռոտ լեռեերը: Երկու տարի հետո հյուսիսային, հարավային, արևելյան և արևմտյան քամիները նշածս Դրանք այդ վայրը անապատի վերածեցին: Քամիներն Դրանք առաջին տարում ոչնչացրին երկու միլիոն հեկտար մշակված հողեր` չհաշված այգիները, այգիները դրանք ոչնչացան կա՛մ ամբողջովին փոշով ծածկվելու, կա՛մ արմատների մերկանալու հետևանքով:

178.Ընդգծված բառերը և բառակապակցությունները փոխարինի՛ր դերանուններով: Տրված և ստացված տեքստերր համեմատի՛ր:

Անգլիացի (կարևոր չէ, թե ով ) կենդանաբան Միջերկրական ծովի կղզիներում հետաքրքիր հայտնագործություն է արել հնագետների հետ: Անգլիացի կենդանաբանը Միջերկրական ծովի կղզիներում գտել է փղերի մնացուկներ, փղերի լայնությունն ուսահատվածում հասնում է ընդամենը մեկ մետրի: Անգլիացի կենդանաբանի և հնագետների կատարած պեղումների ժամանակ գտնվել են նաև խոզերի մեծության ռնգեղջյուրների և ներկայումս եղածներից կրկնակի խոշոր մկների մնացուկներ:
Գիտնականր կարծում է, որ յոթ միլիոն տարի առաջ են փիղ, ռնգեղջյուր, մուկ կենդանիները Աֆրիկայից եկել Մալթա, Կրետե և Կիպրոս կղզիները, յոթ միլիոն տարի առաջ ցամաքած Միջերկրական ծովի հատակով: Հետո Միջերկրական ծովի տարածքը նորից ջրով է լցվել, և կենդանիները, կտրվելով մայրցամաքից, սկսել են զարգանալ ոչ մայրցամաքային կենդանիների կերպ:

Անգլիացի ինչ որ(կարևոր չէ, թե ով ) կենդանաբան Միջերկրական ծովի կղզիներում հետաքրքիր հայտնագործություն է արել հնագետների հետ: Անգլիացի կենդանաբանը Միջերկրական ծովի նա կղզիներում գտել է փղերի ինչ որ մնացուկներ, փղերի լայնությունն ուսահատվածում հասնում է ընդամենը մեկ մետրի: Անգլիացի կենդանաբանի և հնագետների Նրանց կատարած պեղումների ժամանակ գտնվել են նաև խոզերի մեծության ռնգեղջյուրների և ներկայումս եղածներից կրկնակի խոշոր մկների մնացուկներ:
Գիտնականր կարծում է, որ յոթ միլիոն տարի առաջ են փիղ, ռնգեղջյուր, մուկ այդ կենդանիները Աֆրիկայից եկել Մալթա, Կրետե և Կիպրոս կղզիները, յոթ միլիոն տարի առաջ ինչ որ ցամաքած Միջերկրական ծովի հատակով: Հետո Միջերկրական ծովի տարածքը նորից ջրով է լցվել, և կենդանիները, կտրվելով մայրցամաքից, սկսել են զարգանալ այլ տեղերում ոչ մայրցամաքային կենդանիների ինչոր կերպ: